Paranın icat edilme sebebi mal ve hizmet değişimini kolaylaştırmaktı. Bu yüzden önceleri kullanılan değerli madenlerin yerini sonrasında kağıt paralar ve günümüz dünyasında dijitalleşen para birimleri aldı.
Bugün para transferleri dünyanın dört bir yanına son derece hızlı ve ucuz şekilde yapılabiliyor çünkü para akışı zaten çok büyük ölçüde dijitalleşmiş durumda. Bir çoğumuz paraya elimizi dahi sürmeden harcama yapıyor, borçlanıyor ve yatırım yapıyoruz.
Öyleyse kripto paraların ortaya çıkış amacının halihazırda (pandemiden sonra daha da fazla) dijitalleşmiş olan para akışını dijital dünyaya aktarmak olduğu düşünülemez.
Aksine, dijital paraların saklanması, değişimi ve yeni bir dijital paranın ortaya çıkarılması çok masraflı ve önemli miktarda enerji harcayan bir süreç. Kazakistan sırf bu sebeple yeni nükleer reaktörler kurmayı düşünüyor. Masrafların ötesinde, bu durumun ortaya çıkardığı lüzumsuz enerji (elektrik) israfı ve bunun doğaya ve dünyamıza bedelleri işin bambaşka bir boyutu.
Peki başlangıçtaki soruya dönelim: Kripto paralar hangi ihtiyaca cevap veriyor? Parasal sistemdeki hangi soruna çözüm sunuyor?
Para basım yetkisine sahip olan hükümetlere mi güvenilmiyor? Aslına bakarsanız, dünyada hakim olan finansal sistemin yüzlerce yıllık bir geçmişi var ve temelde güven sağlama arayışına dayanıyor. Bugün para basım yetkisi hükümetlerin elinde ve geçmişte bir dönem olduğu gibi basılan paraya altın karşılığı göstermek gibi bir zorunlulukları da bulunmuyor. Ancak karşılıksız para basımının enflasyon gibi çok ağır bir sonucu bulunuyor.
Ayrıca mevcut para birimlerine dayanan finansal piyasalar ulusal ve uluslararası kuruluşlarca sıkı sıkıya denetleniyor. Geleneksel araçları doğrudan kullanan bir finans yatırımcısının dolandırılma ihtimali sıfıra yakın.
Oysa kripto para piyasası şimdiden yüzlerce, kimi milyar dolarlık dolandırılma vakalarıyla anılıyor. Ve bu sistemde sizi koruyacak herhangi bir denetim mekanizması bulunmuyor. En bilinen kripto çeşitlerinde dahi yüksek miktardaki kazançların gerçek paraya dönüşme oran ve tarihlerine kripto para sahibi karar veriyor.
Sistemdeki en büyük sorun, kripto paraların bir değere bağlı olmaması. Aldığınız kripto paranın değerini sadece zihinlerde ona verilen değer belirliyor. Yani günün birinde, insanlar kripto bir paranın artık kıymetli olmadığını düşünürse gerçekten bir kıymeti kalmıyor.
Finans sisteminden farklı olarak, kripto piyasası tasarruf ve yatırım döngüsü üzerinden ilerlemiyor. Dolayısıyla buraya aktarılan paralardan bir kişi kâr edecekse bu, bir başkasının zararı anlamına geliyor.
Öyleyse saklanması ve el değiştirmesi zaten dijitalleşmiş olan para birimlerine göre çok daha pahalı olmasına karşın neden finansal sistemde dev bir geriye adım atılmak isteniyor?
Teknolojik romantizmi bir kenara bırakacak olursak, elimizde karşılıksız soyut bir para birimi, kocaman spekülatif bir balon ve korunmasız ve bilgisiz yatırımcılar kalıyor.
Bunları Nobel ödüllü, birçok krizi öngören Nouriel Roubini gibi Paul Krugman gibi çok değerli ekonomistler söylüyor.
Arkadaşınızın kesin uçacak dediği kripto değere emeğinizi ve birikiminizi yatırmadan önce bir kez daha düşünün. Kolay yoldan zengin olmak isteyenler ya dolandırıcılar ya da dolandırılanlar olmuştur.
Yakılacak Düşünceler 