Başörtüsü

Bu konuda söz söylemek büyük cesaret ister. Türkiye’de laiklik kaygısı taşıyan insanlar bile siyasi simge olmayan başörtüsünün saygınlığını takdir etmek zorunda kalmıştır.

Oysa kadın bedenine dair birçok şey zaten çoktan siyasi simge olmuştur. Bir grup insanın bedenini aşağılamaya yarayan uydurulmuş kavramlar hukuk sistemlerine bile girmiştir. Bekaret, tecavüzün önemini artırır. Çıplaklık, suçun bedelini azaltır.

Üstelik kadın bedeni, dini öğretilerin üzerinde cirit attığı bir alan olduğu için ona dair her şey kolayca tabu haline gelmiş, üzerine konuşulamaz olmuştur.

Kadın bedeninin çıplaklığı, onu gören erkeklere bir hakaret olarak algılanır.

Erkek, bedeni (kültürel kabulleri zorlayacak şekilde) görünen kadının partneri (veya babası, abisi, ailesinden biri) ise bu bedenin sahibi olduğu ve onun toplumsal alanda nasıl ortaya konacağına gerektiği gibi müdahale edemediği için suçlanır ve utanır.

Erkek, bir yabancı ise kadın bedeni kendisine sunulmuş bir cinsel arzu nesnesinden başka birşey olamayacağı için o anda o kadınla cinsel ilişki kuramayacaksa bu çıplaklıktan rahatsız olur. Bu da bir sahiplenme ilişkisidir ve kadınların giyim tercihlerinin kendileriyle ilgili sıfatlara dönüşmesi bu yüzdendir.

Üstsüz protestolarıyla bilinen Femen üyelerini sadece göğüslerinin ne kadar hoşuna gittiği ölçütüyle aşağılayarak izleyebilen erkekler ve kadınlar bu çıplaklığın bir başkaldırı olduğundan habersizlerdir. Çıplak kadın, aslında isyan eder. Bedenimden utanmıyorum  der. Bedenim yalnızca bana ait ve senin yüklediklerinden çok başka, kendi anlamları var. Senin değerlendirmelerine aldırmıyorum der. Senin beni nasıl görmek istediğinle ilgilenmiyorum.

Biz utanmayabiliriz, ama bu sefer de çıplaklığımızdan rahatsız olan erkekleri utandırdığımız için utanmamız gerekir. Normalde kendimi iyi hissettiğim dizüstü bir etek, yanımda muhafazakar bir insan varsa kendimi kötü hissetmeme sebep olur, o kişinin alanına girdiğimi hissederim. Benim bedenim, benden çok başkalarını ilgilendirdiği ve onları bedenimden korumam gerektiği için.Kadın bedeninden utanan aslında kadının kendisi değil ona günahlar yükleyen erkeklerdir.

Tesettürlü kadınlara saygınlık yüklenmesi de aslında bu yüzdendir.  Bir kadın, bedeninin erkekler için yaratılmış olduğunun bilincinde olduğu ve erkekleri utandırmamak için gerekli önlemleri aldığı ölçüde saygın olabilir.

Kadınların kapanması saygınlık – edep ölçütü oldukça kadın bedeni üzerindeki aşağılamanın bitmesi mümkün görünmüyor. Bu durumun temel sebebi kadının cinselliğini erkek tekeline alma isteği.

Belirli bir grubun vücudunun belirli yerlerinin günah olduğunu, diğer grubun aksine onların utanarak örtünmesi gerektiğini savunmanın insan haklarına  ve onları doğuran eşitlik ilkesine aykırı olduğunu korkmadan söyleyebilmek gerek.

Bunun, derilerinin rengi farklı olan insanların farklı muameleye tabi tutulması gerektiğini düşünmekten bir farkı olmadığını görebilmek gerek.

Tahakküm kuran grupların başarısı, ezilen grubu bu durumun onların iyiliği için olduğuna inandırmaktan geçer.

Kadın bedeni üzerindeki ayıp ve yasaklar Allah’ın emirleri olarak hayatımıza sokulduğu için üzerinde düşünülemez ve asla sorgulanamaz hale gelmiştir. Kadın, üzerindeki tahakkümü reddedilemez bir gereklilik ve kendi değerinin ölçüsü zanneder. Daha muhafazakar çevrelerde saç teli günahken, biraz daha çağdaş etiketlere bürünen ailelerde giyilebilir etek ölçüleri tanımlanır.

Kıyafetler üzerindeki kısıtlamaları doğru bulmam, özellikle kadın kıyafetleri üzerinden mevzuat hazırlanmasının kötü niyetli ve düşmanca olduğunu düşünürüm.

Ama başörtüsünün kadın bedeni ve kadın cinselliğinin erkeğin elindeki bir tasmaya kitlenmesinden başkaca bir amacı olmadığını söyleyebilmek istiyorum. Ve bununla mücadele etmeleri canlarına mal olan kadınların yaşadığı bir dünyada tesettürün romantize edilmesinin kadın düşmanlığı ve ayrımcılığı yüceltmek anlamına geldiğini.

Yazının başındaki görsel İranlı bir gazeteciye ait. İran’da kadınlar, ülkeye gelen turistlerden başlarının örtülmesi dayatmasına karşı çıkmalarını talep ediyor ve internet üzerinden İran’ın çeşitli bölgelerinde çekilmiş başları açık fotoğraflarını paylaşıyorlar.

Aşağıdaki görsel ise ABD’de yaşayan ünlü bir mankene ait. Onun ne talep ettiğini bilmiyorum.