Türbanlı feminist

Türbanlı feminist olur mu?

Elbette olur.

Türkiye’de hemen her kadın tesettürlüdür zaten. Düşünceleri, cinselliği, hayatı zincirlenmiştir. Sınırları bellidir. Bedeni ayıptır.

Başörtüsü, türban veya herhangi bir örtünmeyi, toplumsal itelemelerle yaptığımız evliliklerden, törenlerden, kendi ismimizi bile veremediğimiz bebeklerin fedakar anneleri olmak zorunda kalıp annelikle ilgili, cinsellikle ilgili, seksle ilgili, kadın olmakla ilgili hiçbir konuda gerçek duygularımızı olduğu gibi ifade edememekten farklı görmüyorum.

Ben başörtülü bir kadın değilim. Dinsel mekan veya törenler dışında hayatımın hiçbir döneminde başörtüsü takma baskısını yaşamadım / gereğini hissetmedim. Ama bu ufacık tecrübelerim hayatımda kendimi en aşağılanmış hissettiğim anlardır. Saçımın günah olduğu alanlar sosyal anlamda engelleyebildiğim veya kendimce karşı koyabildiğim bir kaç andan ibaret olsa da bedenimin ayıplanması sanırım 8-9 yaşımdan beri hayatımın her anında var.

Peki başörtüsünü kendi isteği ve iradesiyle takan kadınlar? Bir kaç kapalı arkadaşımla bu konuyu konuşmayı denedim ama işin içine inançlar ve kutsallar girdiğinde herhangi bir konuyu sansürsüz konuşmanız neredeyse imkansızdır. Bir çoğu dinin gereğini tam olarak yerine getirmek istediğinden bahsetti, en çok da çocuklarını dine uygun yetiştirebilmek için, annelerini böyle görmeleri gerektiğini düşünüyorlar.

Ama ben işin arkasındaki erkek felsefesine bakmadan duramıyorum. Türban veya başörtüsü veya tesettür, bana göre tamamıyla bir erkek kıyafetidir. Erkeklerin olmadığı bir dünyada kadınların bedeni günah sayılmayacağından onu büyük bir ayıpmış gibi saklamaya da ihtiyaç duymayacaktık herhalde… Buradan bakınca bireysel bir karar göremiyorum.

Yine de işin esası, hepimizin erkek tesettürünün bir çeşidine bürünmüş olduğumuz gerçeği. Erkeklerin bile.

Bu durumda, her kadın, her insan, özgürlüğünün sınırları nereye çizilmiş olursa olsun, varoluşsal haklarını savunabilmeli ve tüm kadınlar ve tüm erkekler farklılıklarının esasında toplumsal dayatmaların sinsi görüntüleri olduğunu bilerek birbirleriyle dayanışma içinde olmalı.

Geçtiğimiz yaz, Fransa’da burkini ile denize girme konusu tartışıldı. Dünyanın her yerinden insan hakları savunucuları Fransız belediyenin yasak kararını gülünç ve aşağılayıcı buldu. Her bireyin istediği kıyafetle denize girebilme hakkının bulunduğu, 21. yüzyılda mantıklı bir insanın varabileceği tek sonuç.

Geçtiğimiz Şubat ayında ise, İsveç’in ilk feminist hükümetinin kadın bakanları İran ziyaretlerinde başörtüsü takarak Ruhani’nin önünde sırayla selam durdular. Dünyanın her yerinden insan hakları savunucuları bu olaya utanç yürüşü dedi.

İşte bu iki olayın arasındaki çizgi başörtüsü konusunda durulması gereken yeri anlatıyor. Bir tarafta herkes ne istiyorsa onu giyer diyen çağdaş insan hakları savunucuları, öte yanda belirli bir renge sahip insanlara yapılsa kıyameti koparacağımız muameleye her gün maruz kalan müslüman kadınlar.

İran’lı yazar Masih Alinejad, evet diyor, burkiniyi veya başörtüsünü yasaklamak akla, mantığa, insanlığa sığmaz.

Ama İsveç’li kadınların yaptığı, İran’lı kadınların haklarıyla dalga geçmektir.

Çünkü söz konusu olan bir bez parçası değil,  Orta Çağ zihniyetiyle bir grup insanı günah saymaktır, söz konusu olan insanlık onurudur.

Birkaç yüzyıl önce kadınların ruhu ve aklı olmadığına inananlar çoğunluktaydı. Nüfus sayımlarında yalnızca erkekler ve hayvanlar sayılıyordu.

Amerika’nın renkli insanları yalnızca 50 yıl öncesinde sivil haklar mücadelesini verebildiler.

Büyük bir çoğunluk, zencilerin arka koltuklarda oturmasını zorunlu kılan yasaları normal karşılıyordu.

Afrika’da sünnet edilen kadınların %85’inin toplumsal değerlere uyup evlenebilmek için kendi rızalarıyla sünnet edilmeye gittiğini biliyor muydunuz?

Bu yüzden, normal – kültür – değer diye adlandırdığımız şeylere dikkat etmek gerek.

Romantize ettiğimiz, gelenek lafının arkasına saklayıp değer biçtiğimiz kıyafetler başkalarının canını yakıyor, hayatlarını zincirliyor olabilir.